Książka, o której dziś słów parę, nie jest nowa na polskim rynku wydawniczym. Doczekała się dwóch wydań (2005 PIW i 2015 MiND). Może dziś, gdy z powodu pandemii jesteśmy zamknięci w domach, gdy często nie możemy praktykować naszych pasji i zainteresowań, gdy mamy ograniczony dostęp do kultury i sztuki, a nawet nauki, to dobry moment, by polecić niezwykłą książkę o ciekawej pasji dla zwykłych i niezwykłych ludzi, jak pisze sama autorka – dla każdego. Mowa o genealogii, czyli poszukiwaniu swoich korzeni i przodków.

Małgorzata Nowaczyk jest Polką urodzoną w Gliwicach, ale mieszkającą od wielu lat w Kanadzie. Z zawodu jest pediatrą i genetykiem. Pracuje na uniwersytecie w Hamilton, gdzie jest profesorem genetyki, pracując jednocześnie w obu katedrach: pediatrycznej i genetycznej. Od lat zajmuje się poszukiwaniem przodków. Napisała mnóstwo artykułów anglojęzycznych na ten temat. Publikuje też opowiadania i eseje. W Polsce najbardziej znane są jej dwie publikacje Poszukiwanie przodków (2005) oraz Rodzinne drzewo zdrowia (2007). W czasie pobytów w Polsce organizuje spotkania dla genealogów amatorów, które cieszą się niezwykłą popularnością.

Jak sama pisze, jej przygoda z genealogią, jak zresztą większości osób, zaczęła się od rodzinnych niewiadomych, od porządkowania rodzinnego archiwum zdjęć, których nie umiała opisać i podpisać imionami i nazwiskami.

Książka niezwykle wszechstronnie prowadzi nas po meandrach przygody genealogicznej – od odpowiedzi na pytanie, jak zacząć, od kogo zacząć, po profesjonalne wskazówki i odnośniki, gdzie i jak szukać danych genealogicznych, oraz co wnosi do szukania przodków genetyka.

Co zatem znajdziemy w Poszukiwaniu przodków? Książkę tę wyróżnia przede wszystkim język. Jest on współczesny, fachowy, ale dostępny dla każdego. Jeśli nigdy wcześniej nie zajmowałeś się naukami historycznymi, spokojnie możesz sięgnąć po tę pozycję. Przede wszystkim znajdziesz w niej wszystkie etapy, jakie musi przejść poszukiwacz rodzinnej historii – od rozmów z bliskimi po sposób gromadzenia i zapisywania danych rodzinnych. Jednym z podstawowych błędów początkujących genealogów jest brak notowania wszelkich działań poszukiwawczych. Autorka podkreśla, jak i co jest ważne, by nasze poszukiwanie było skuteczne i oszczędzało niepotrzebnego tracenia czasu.

Cenną częścią książki jest opis źródeł genealogicznych – od archiwów państwowych po parafie, cmentarze, biblioteki i Internet (w tym najbogatsze w zasoby portale genealogiczne i blogi na świecie) oraz wiele innych cennych miejsc, gdzie możemy znaleźć dane genealogiczne. Autorka dokładnie opisuje ich sposób działania w obszarze genealogii, ale także podaje przy każdym przykłady, jak należy z nich korzystać i jak robić to skutecznie. Bogactwem tej pozycji jest rozbudowany aneks zaopatrzony w słowniki: łaciński, niemiecki i rosyjski, niezbędne w poszukiwaniach w Polsce, słowniczek imion, kalendarz i święta w dawnej Polsce, a także wiele innych przydatnych danych.  

Cały rozdział poświęcony nazwiskom, zasadom pisowni, dziedziczenia nazwisk, pochodzenia, rozmieszczenia geograficznego i wielu innym aspektom nazwisk zaspokoi najbardziej wybredne osoby. Sposoby odczytywania i czerpania informacji z pozyskanych dokumentów to tylko niektóre praktyczne wskazówki pracy genealoga amatora. Są też przedstawione profesjonalne zapisy danych i numerowania, które w genealogii mają swoje ważne miejsce.

Autorka przedstawia także współczesne programy komputerowe do gromadzenia informacji i budowania drzew genealogicznych. Przedstawia też ważny dział dotyczący zdrowia i tego, na co umierali nasi przodkowie. Pokazuje kierunki rozwoju współczesnej genealogii. Badania genetyczne i DNA są jednym z ciekawszych dziś narzędzi w poszukiwaniach genealogicznych. Cały rozdział poświęcony genetyce w genealogii jest jednym z wyróżniających tę pozycję na rynku.

Autorka poruszyła w niej praktycznie większość problemów, jakie możesz spotkać na drodze poszukiwania swoich korzeni. Opisuje również swoją osobistą przygodę w odkrywaniu historii swojej rodziny. Wszystkie przykłady okraszone są fotokopiami dokumentów, aktów, czcionek, wydruków, czyniąc tę publikację absolutnie wyjątkową i żywą, a więc i niezbędną na półce każdego genealoga amatora.

Sposób pisania jest dostępny dla każdego. Lekkość i pasja, jakie przebijają z kartek tej książki, okraszone rzetelną wiedzą i profesjonalnym warsztatem, czynią z niej perełkę wydawniczą. Łączy w sobie naukę z pasją dostępną każdemu. Ja również wiele lat temu dałam się wciągnąć w tę magiczną przygodę. Pamiętam, z jaką cudowną fascynacją czytałam pierwsze wydanie tej książki. Była pierwszą na polskim rynku publikacją o genealogii napisaną w tak dostępny i jednocześnie profesjonalny sposób, zupełnie odmienną od pozycji Rafała T. Prinkego Poradnik genealoga amatora, napisanej w sposób bardziej hermetyczny i naukowy. Dlatego tak wielu sięga do niej na początku swej drogi.

Może dziś, gdy mamy więcej czasu ze względu na przebywanie w domach, więcej czasu dla siebie i innych, warto zająć się segregowaniem, porządkowaniem domowych archiwów. A kto wie, może przerodzi się to w pasję? Warto odkryć historię swojej rodziny, jej korzeni, a przez to poznać także cząstkę siebie.

Genealogia to odkrywanie tajemnicy, pełne magii zbliżenie do tych, którzy, choć odeszli, nadal w nas żyją. Praca nad genealogią własnej rodziny nie polega wyłącznie na odnotowaniu powiązań rodzinnych i dat. Jest przede wszystkim próbą zrozumienia naszych przodków i ich świata. Emocjonalne podejście do prac genealogicznych, nasze uczuciowe zaangażowanie jest zupełnie zrozumiałe – przecież chodzi o nas samych. Gdyby nasi przodkowie nie przetrwali, nie byłoby nas tu dzisiaj. Zapraszam wszystkich do wspaniałej przygody.