Często słyszy się ostatnio o WWO, czyli Wysoko Wrażliwych Osobach, których odbiór rzeczywistości jest ponadprzeciętny. W psychologii mówi się o osobach reaktywnych (highly sensitive person, supersensitivity). Są to osoby bardzo wrażliwe na to, co je otacza. Ich odbieranie sygnałów sensorycznych jest szersze i głębsze. Powoduje to ich czulszy niż przeciętnie wrażliwych osób układ nerwowy. Są one przez to bardziej pobudzone emocjonalnie, szybciej się przez to męczą i reagują inaczej niż inni. Często nazywa się ich nadwrażliwcami. Reagują tak samo intensywnie na bodźce pozytywne – kiedy doświadczają, widzą, słyszą coś pięknego – jak i na coś, co budzi ich strach, lęk i negatywne emocje, jak brutalność czy przemoc.
Jak często słyszymy „nie przesadzaj”, „nie maż się” – jakby jakakolwiek reakcja była niewłaściwa. Mamy tendencję do oceniania ludzkich reakcji pod własnym kątem. Czyjeś emocje są często odbierane przez nas według naszej miary i naszego postrzegania rzeczywistości. Warto pamiętać, że każdy z nas ma inne spojrzenie i postrzeganie tego, co wokół nas.
Jak reagują więc osoby z WWO? Jak rozpoznać, czy ktoś jest osobą wysoko wrażliwą? Jest kilka sposobów reakcji, po których możemy podejrzewać, że mamy do czynienia z osobą o wysokiej wrażliwości. Wysoko Wrażliwa Osobowość to:
- wysoki poziom empatii;
- wspieranie psychiczne i fizyczne osób w potrzebie;
- wysoki poziom głębokiego współczucia.
Osoby z WWO cenią sobie przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa. Jednocześnie:
- są dość wycofane w swoją strefę komfortu;
- nie umieją być asertywne;
- borykają się często z poczuciem winy i wstydu;
- zabiegają o pozytywną ocenę innych, chcą być lubiane;
- są męczliwe – ze względu na wysoką dawkę przyjmowanych bodźców z zewnątrz;
- dostrzegają często to, czego inni o mniejszej wrażliwości nie widzą (niuanse, subtelności w relacjach, ludzkich zachowaniach), przez co posiadają dobrą intuicję;
- potrafią dzięki temu budować głębokie relacje, interesuje ich to, co najgłębsze między ludźmi, ich uczucia, wnętrze;
- prowadzą bogate życie wewnętrzne, wypełnione emocjami, doświadczeniami, głębokimi i niejednokrotnie wielkimi przeżyciami; małe doświadczenie wizualne, dźwięki, obrazy potrafią w nich uruchomić pokłady niezwykłych doznań;
- wszystko odbierają mocniej i bardziej – przeżywając świat o wiele intensywniej niż inni.
Jednocześnie są często postrzegani przez społeczeństwo jako dziwacy nieumiejący zadbać o własne dobro, którzy raczej zadbają o innych. Często są odludkami, bowiem dbając o siebie, często się wycofują i alienują. Etykietowanie takich osób odbywa się zazwyczaj już na etapie wczesnego dzieciństwa. Dziecko nadmiernie reagujące na bodźce, płaczliwe, strachliwe może być osobą z WWO. A ponieważ jest to cecha wrodzona, a nie zaburzenie, należy się nauczyć z nią żyć. Zawstydzanie dziecka z wysokim poziomem wrażliwości, negowanie i hamowanie jego reakcji może prowadzić do poczucia, iż jest inne lub wybrakowane. Może to prowadzić do zaburzenia poczucia własnej wartości. A wysoka wrażliwość może być zaletą, jeśli tylko będzie dobrze rozwijana. Niestety współczesne czasy nie sprzyjają takiemu postrzeganiu rzeczywistości. Nadmiar bodźcowania w mediach, pracy, powierzchowność relacji, wirtualne, sztuczne kontakty międzyludzkie nie sprzyjają osobom z WWO. Są one zawsze narażone na przebodźcowanie, przemęczenie, destabilizację emocjonalną. To koszt, jaki ponoszą za doświadczanie o wiele więcej od innych. Bogactwo myśli, wyobraźni, dźwięków odbieranych z otoczenia, obrazów prowadzić może do niezwykłej kreatywności, przy jednoczesnej słabej odporności na stres i ocenianie, trudności w podejmowaniu decyzji czy konsekwencji w działaniu, spowodowanej natłokiem myśli i koncepcji, jakie powstają w głowie osób nadwrażliwych.
Osoby z WWO są jakby pozbawione mechanizmów obronnych, dlatego muszą się nauczyć żyć z taką wrażliwością, uczyć się technik uspokajających, wyciszających. Muszą poznać swój próg tolerancji w kontaktach towarzyskich. Rozumieć i nauczyć się komunikować innym swoją potrzebę samotności i wyciszenia. Nauczyć się wybierać i planować pracę. Rozkładać siły i nauczyć się odpoczywać regularnie i systematycznie.
Współcześnie wiele już wiemy na temat wrażliwości i działania takich szczególnych systemów nerwowych u ludzi. Jednak wciąż potrzeba, byśmy społecznie umieli akceptować osoby z tego typu osobowością. Szczególnie na pierwszych etapach rozwoju i uczenia się wchodzenia w relacje i struktury społeczne. Warto pamiętać, że osoby z tak wysoką wrażliwością potrzebują przede wszystkim dużego poczucia bezpieczeństwa i akceptacji – szczególnie w dzieciństwie – wtedy mają szansę na zdrowy rozwój swojego potencjału. Jeśli zatem odkrywasz w sobie pokłady wysokiej wrażliwości – zostałeś wyjątkowo obdarzony, możesz osiągać więcej niż inni w obszarze duchowym i emocjonalnym, w szeroko pojętej kreatywności. Jeśli twoje dziecko lub partner czy partnerka są osobami o wysokiej wrażliwości, naucz się doceniać i wspierać ich w realizacji i wykorzystaniu swoich zasobów.
