Każdy z nas odczuwa czasami ból głowy związany z napięciem, odwodnieniem, silnym wychłodzeniem albo przegrzaniem. Właśnie przez taką powszechność występowania tego zjawiska migrena często nie jest traktowana poważnie. Specjaliści, a w szczególności neurolodzy, zwracają uwagę, że jest to choroba neurologiczna, która dotyka wiele osób i często wiąże się z ogromnym ograniczeniem funkcjonowania pacjent, u którego występuje atak migrenowy.

Według badań ponad 55% osób z migreną przewlekłą odczuwa ból głowy średnio przez 184 dni w roku. Migrena jest też uważana za najczęstszą chorobę neurologiczną i dotyka 10% populacji, z czego 75% stanowią kobiety, a 25% mężczyźni. Nie dziwi zatem fakt, że przez WHO migrena klasyfikowana jest na drugim miejscu schorzeń zaliczanych do grupy chorób, które najistotniej wpływają na współczynnik lat przeżytych w niepełnosprawności, zaraz po chorobie zwyrodnieniowej stawów. Może pojawić się w każdym wieku (najczęściej pierwszy napad występuje przed 40 rokiem życia). Niestety często objawy migrenowe są lekceważone i odbierane jako zwykłe bóle głowy (osoby doświadczające bólu nie zgłaszają się do lekarza), dlatego faktyczna częstość występowania tego schorzenia w Polsce może być jeszcze wyższa. Istnieją badania dotyczące rodzinnego występowania migreny, jednak na razie nie odnaleziono genu, który byłby odpowiedzialny za tę chorobę.

Migrena – co to jest?

Migrena zaliczana jest do tzw. pierwotnych bólów głowy – nie są wynikiem innych towarzyszących chorób lub warunków zewnętrznych. Charakteryzuje się napadowym występowaniem bólów głowy. Czasami występować mogą także objawy neurologiczne, a napady mogą być poprzedzone występowaniem zjawiska aury. Obecnie uważa się, że migrena jest związana z wrodzoną predyspozycją do nadmiernych reakcji neuronaczyniowych. W rozwoju mechanizmu migreny ważną rolę odgrywają układ naczyniowy, nerw trójdzielny oraz kora mózgu. Sam mechanizm powstawania migreny w bardzo przejrzysty sposób opisała w swojej pracy dr Magdalena Boczarska-Jedynak: „(…) uznaje się, że przyczyną migreny jest nieprawidłowa funkcja pewnych komórek w pniu mózgu. Komórki te nazywamy często generatorem, rozrusznikiem migreny. Charakteryzują się one genetycznie uwarunkowanym, obniżonym progiem pobudliwości. Bardzo łatwo wyrywają się spod kontroli i zaczynają wysyłać nieprawidłowe sygnały do nerwu trójdzielnego, unerwiającego naczynia mózgowe, który fizjologicznie kontrolują. Nerw odbiera impulsy i wysyła sygnały dalej, do naczyń mózgowych. Sygnały te to neuromediatory bólu, z których najważniejszym jest białko CGRP. W wyniku tej reakcji wokół naczynia mózgowego rozwija się jałowy stan zapalny. Naczynie zaczyna tętnić, pulsować, co jest odbierane przez włókna nerwu trójdzielnego jako silny, pulsujący ból. Jeżeli taki napad bólu pojawia się sporadycznie, w mózgu nie dochodzi do trwałych zmian. W przypadku migreny przewlekłej dochodzi do sensytyzacji, czyli uczulania układu nerwowego. Mózg uczy się odczuwać ból, zaczyna pracować na zupełnie innych obrotach, generując wciąż te same dolegliwości bólowe (…)”.

Co mnie wyróżnia?

Ze względu na to, że bóle głowy występują bardzo często, możemy zastanawiać się, jak odróżnić migrenowy ból głowy od np. napięciowego albo klasterowego bólu głowy. Napięciowy ból głowy charakteryzuje tępy, uporczywy ból, o rozlanej lokalizacji, opasujący głowę, zawsze bez aury, natomiast klasterowy ból głowy jest bardzo silny, przeważnie w okolicy oczodołu, skroni, trwa krótko, ale powtarza się wielokrotnie, może występować także łzawienie, wyciekanie z nosa, również bez wystąpienia aury. Jak możemy zauważyć, w obydwu przypadkach nie występuje zjawisko aury. Jednak nie jest to objaw konieczny do zdiagnozowania migreny, gdyż występuje w około 30% przypadków. Może mieć postać wzrokową (mroczki, migoczące punkty, zanikające pole widzenia), rzadziej czuciową lub ruchową (mrowienie, drętwienie twarzy lub ręki, objawy ruchowe). Są to objawy całkowicie odwracalne. Co zatem charakteryzuje migrenę? Przed samym bólem typowo migrenowym mogą pojawić się objawy prodromalne w postaci drażliwości, depresji, zaburzeń koncentracji, senności, trudności z podejmowaniem jakichkolwiek czynności. Cechy charakterystyczne migreny bez aury rozpoznaje się aktualnie na podstawie kryteriów diagnostycznych, które zostały opracowane przez Komitet Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy:

  • Napad trwa od 4 do 72 godzin

  • Ból najczęściej po jednej stronie głowy

  • Ma charakter pulsujący, nasilony

  • Powoduje trudności w codziennej aktywności życiowej

  • Zwykle nasila się przy aktywności fizycznej

Oprócz tego w czasie ataku mogą wystąpić nudności lub wymioty, nadwrażliwość na hałas, światło, niekiedy zapachy, problemy ze snem.

Nietypowy ból głowy?

Pierwszy napad migrenowy może być przerażający i trudny, jednak musimy pamiętać, że migrena nie jest choroba zagrażającą życiu. Jeśli zauważymy, że występują u nas napadowe bóle głowy, które charakteryzują opisane objawy, powinniśmy zgłosić się do lekarza. Zazwyczaj migrena nie wymaga pilnej interwencji, ale musimy mieć świadomość, że im szybciej podejmiemy właściwe leczenie, tym szybciej będziemy mogli zapobiec bolesnym napadom i zmniejszyć ilość dni, w które jesteśmy „nieobecni”. Należy jednak pamiętać, że w przypadku, w którym oprócz bólu głowy wystąpią zaburzenia świadomości lub przytomności albo narastający niedowład kończyn, należy pilnie wezwać pogotowie ratunkowe.

Bądźmy świadomi

Mając świadomość, że migrena nie jest zwykłym bólem głowy, ale chorobą neurologiczną, która może utrudniać lub całkowicie wyłączyć osobę dotkniętą migreną z funkcjonowania danego dnia, powinniśmy zwrócić naszą uwagę na osoby, które doświadczają takich napadów. Wciąż powszechnie panujące opinie, że ból głowy dotyczy każdego i nie powinien być usprawiedliwieniem dla zwolnienia z pracy czy szkoły, mogą generować jeszcze poważniejszy problem osobom cierpiącym na migrenę, także w bezpośrednich relacjach, i powodować dodatkowy stres, poczucie winy oraz obniżenie nastroju. Sytuacje stresowe mogą wpływać na częstsze występowanie napadów migrenowych, dlatego bądźmy świadomi i dbajmy o siebie nawzajem.

Źródła:

Mp.pl

Wywiad z dr n. med. Dorotą Włoch-Kopeć, dr Magdalena Boczarska-Jedynak

MedExpress

Instytut Diagnostyki i Leczenia Bólu